Wydarzenia specjalne

Jeden z najważniejszych przedstawicieli pokolenia filmowców, którzy odeszli od „Karabaszowskiej” obiektywnej rejestracji rzeczywistości metodą „cierpliwego oka”, proponując w to miejsce odkrywanie świata nieznanego, opisywanie społecznej rzeczywistości, pokazywanie – jak podkreślała Małgorzata Henrykowska – niezgodności między oficjalną a prywatną sferą życia. Przykładem tego podejścia do kina dokumentalnego były m.in. Wizyta (1974), Zderzenie czołowe (1975), czy odesłane przez cenzorów na półkę Egzamin dojrzałości (1979) i Próba mikrofonu (1980).

Ponieważ wiele z filmów Łozińskiego stało się „półkownikami”, jego twórczość była w PRL nie aż tak znana, jak na to zasługiwała. Sytuację zmieniły sukcesy nakręconych w pierwszej połowie lat 90. 89 mm od Europy oraz Wszystko może się przytrafić, od których przedmiotem zainteresowania reżysera stało się tworzenie kameralnych, intymnych filmów o człowieku. Przykładami tego nurtu w twórczości Łozińskiego są filmy: Wszystko może się przytrafić, w którym sześciolatek rozmawia o życiu z siedzącymi na parkowych ławkach staruszkami, oraz Żeby nie bolało (1998). Bohaterka tego drugiego – Urszula Flis (portretowana już przez reżysera 24 lata wcześniej w Wizycie) żyje trochę z wyboru, a trochę z konieczności, na wsi, choć z racji zainteresowań i poziomu intelektualnego wydaje się nie pasować do otoczenia. Nota bene Wizytę, Krzysztof Kornacki w obszernym artykule „Polityka, psychologia i człowiek – twórczość Marcela Łozińskiego” opublikowanym w „Kwartalniku Filmowym”, zaliczył częściowo do filmów o roli mediów w mechanizmach indoktrynacji politycznej. W całości zakwalifikował natomiast Próbę mikrofonu oraz Ćwiczenia warsztatowe. Wydaje się, że do tej kategorii można śmiało zapisać również Jak to się robi (2006) nagrodzony Białą Kobrą 16. Festiwalu Mediów Człowiek w Zagrożeniu.

Najświeższy film Marcela Łozińskiego to Ojciec i syn w podróży (2013) – zapis rozmowy toczonej podczas samochodowej wyprawy z synem Pawłem Łozińskim. Młodszy z Łozińskich nakręcił zresztą własną wersję tej podróży – efektem był dokument Ojciec i syn (2013).