Solarystyka w zagrożeniu. Spotkanie z Kubą Mikurdą po filmie „Solaris Mon Amour”

Kuba Mikurda podkreślał niecodzienną formę współpracy z Laurą Pawelą i Marcinem Lenarczykiem. Solaris Mon Amour to film, który powstawał kolektywnie. Mimo że to właśnie Mikurda sprawował funkcje odpowiadające reżyserowi przy okazji konwencjonalnego filmu, to właśnie Pawela i Lenarczyk wpłynęli równie mocno na ostateczny kształt i sukces produkcji.

Krzysztof Jajko zauważył, że film można interpretować w ramach filmu o nauce. Jego zdaniem wykorzystanie fragmentu Archeologii Andrzeja Brzozowskiego z 1967 roku może być ciekawym rymem z obecną w filmie solarystyką. Kuba Mikurda zdradził, że częściowo takie były intencje autorskie. – Ten film przedstawia ewolucję solarystyki z entuzjazmu po apofatykę. Zaczyna się od nauki, kończy się niemal religijną wiarą w istnienie. Chciałem, żeby ten film konstrukcyjnie rozpadał się, tak jak rozpada się podejście do solarystyki w powieści Lema. Początkowo wydaje na nam się, że rozumiemy ten świat, jednak stopniowo całość zaczyna być coraz trudniejsza w odbiorze i zrozumieniu – zdradził reżyser.

Prowadzący spotkanie filmoznawca zwrócił uwagę, że Solaris Mon Amour bywa interpretowane jako opowieść o traumatycznej przeszłości Stanisława Lema. – Chciałem opowiedzieć o Lemie z perspektywy nowych publikacji. Duży wpływ miała na to lektura „Wypędzonego z Wysokiego Zamku” Agnieszki Gajewskiej, która opisuje często skrywaną przez Lema historię jego rodziców oraz wspomnienia związane z wojną. Chciałem, by w filmie motywy wojenne były podobnie jak w wywiadach z Lemem oraz w jego twórczości przemycane dyskretnie, nigdy wprost. Chciałem wprowadzić świat wojenny, związany z zagładą – skomentował Kuba Mikurda.

Autor filmu wspomniał także o inspiracji Na srebrnym globie Jerzego Żuławskiego oraz o powiązaniu powieści z twórczością Stanisława Lema. – Powieść Żuławskiego opowiada o człowieku, który chce zbudować coś nowego. Popełnia jednak wszystkie błędy typowe dla naszej cywilizacji. Dochodzi nawet do ukrzyżowania, co dowodzi o smutnej konkluzji; nie ma ucieczki od najgorszego aspektu ludzkiej natury – dodał Mikurda.

W trakcie spotkania, ważnym elementem filmu okazała się również ścieżka muzyczna i dźwiękowa. Reżyser podkreślił, że w filmie wykorzystano słuchowiska z epoki będące adaptacją Lema, muzykę oraz dźwięki skomponowane przez Marcina Lenarczyka oraz fragmenty filmów WFO. – Wykorzystaliśmy wokalizę z „Kraksy”, która wnosi do filmu emocje oraz humanizm. Zależało nam, żeby ten dźwięk był powiązany z ujęciem na twarz bohaterki. To niezwykle intymny moment całego filmu – zakończył Mikurda.

Filip Grzędowski